تهران - تحریریه - امیررضا واعظی آشتیانی معاون اسبق وزیر صنعت در مقاله ای به بررسی وضعیت خودروسازی ایران بعد از رفتن پژو و اثرات آمدن خودروهای چینی پرداخت.

  خروج دوباره پژو – سیتروئن از ایران یادآور این نکته است که این شرکت فرانسوی قابل اعتماد نیست هرچند مسوولان ایران‌خودرو اعلام کردند که این مرحله با نوبت‌های پیشین متفاوت است و در صورت بروز ناهماهنگی و مشکلات بعدی خسارت دریافت می‌شود. امروز اما شرکت‌های چندملیتی به دلیل بهره‌مندی از ظرفیت بالایی که تکنولوژی برای آنها ایجاد کرده، نقطه ضعف و عدم توانایی شرکت‌های داخلی را کشف کرده و از همین زاویه وارد مذاکره با آنها می‌شوند. اما سوال مهم آن است که آیا این شرکت‌ها همان‌گونه که در روند حقوق بین‌الملل تعریف شده با ایران برخورد می‌کنند و خسارت ناشی از فسخ قرارداد آن طور که باید، پرداخت می‌شود یا مانند ادوار گذشته ایران کاملا یکسویه متضرر می‌شود. همچنین در این راستا باید این نکته بسیار مهم را مورد توجعه قرار داد و از آن ساده گذر نکرد که جبران خسارت منوط به پرداخت‌های نقدی نیست. عدم‌النفع و محتمل‌النفع شرکت‌های خودروسازی داخلی باید به طور دقیق و روشن طی قراردادهایی که منعقد می‌شوند پیش‌بینی شده و حواشی آن مورد بررسی قرار گیرند. این موضوع منطقی نیست که شرکت‌های خودروسازی یک روز تصمیم به همکاری بگیرند و روزی دیگر کاملا یکطرفه این همکاری را به پایان ببرند. چنین رویه‌ای از سوی شرکت‌های خودروسازی به نوعی تمسخر صنعت کشور است و نباید اجازه داد چنین تصمیماتی خودروسازی کشور را دچار آسیب کند. اصولا از آنجا که قرارداد‌های صنعت خودروسازی هزینه‌های گزافی به همراه دارند اگر به هر دلیلی ادامه پیدا نکنند یا با عدم تعهد یکی از طرفین مواجه شود آسیب‌های جدی و بعضا غیرقابل جبرانی را متوجه صنعت خودروسازی خواهد کرد. از سوی دیگر با توجه به آخرین اظهارات وزیر صنعت مبنی بر اینکه ایران‌خودرو و سایپا شرکت‌های خصوصی نیستند، متضرر شدن این شرکت‌ها به معنی ورود صدمات اقتصادی به بدنه دولت است. از همین رو دولت برای بقای این شرکت‌ها ناگزیر از پرداخت رانت‌های جدیدی است که هزینه‌های تازه را بر دوش دولت وارد خواهند کرد. افزون بر این شرکت‌های خودروسازی معتقدند که توانایی تولید و عرضه خودرو را داشته و نیازی به شرکای فنی ندارند. بنابراین اگر چنین ادعایی صحت دارد دیگر نیازی به همکاری و ورود شرکت‌هایی مانند پژو نیست. همچنین اگر نیاز به ورود تکنولوژی‌های روزآمد باشد بهتر آن است که با گروه‌های قابل اعتماد وارد مذاکره شوند. متاسفانه بعد از برجام گروهی از مدیران سیاست‌های اقتصادی کشور دچار این تصور شدند که تصمیمات قابل توجهی اتخاذ شده و در نهایت طرف مقابل به تعهدات خود پایبند خواهد ماند. از همین رو جزییات قرارداد پژو- سیتروئن کاملا محرمانه باقی ماند و رسانه‌ای نشد. امروز اما با توجه به آنچه بر اقتصاد کشور گذشته است به طور جدی این نیاز احساس می‌شود که همه جزییات باید به روشنی مطرح شده تا میزان خسارت و منفعت ناشی از این قراردادها تخمین زده شود. مقوله نگران‌کننده دیگر اما خیز شرکت‌های چینی در راستای ورود دوباره و همه‌جانبه به بازار خودروسازی کشور است. این موضوع اما از آنجا که در ۱۰ سال گذشته کیفیت خودروهای تولید داخل افزایش قابل توجهی داشته، منطقی نیست. روشن است که خودروسازی ایران اگر به لحاظ کیفی از چین بهتر نباشد، کمتر از آن نیست و بر همین اساس بدیهی است که ورود خودروهای چینی به کشور به نفع صنعت نیست. همچنین گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که دولت در راستای تحکیم روابط خود با چین امتیازهایی مبنی بر ورود خودرو به کشور می‌دهد. این موضوع نه‌تنها نگران‌کننده است بلکه باید گفت اگر بناست امتیازی هم به چین داده شود، بهتر است در امور دیگری باشد. نباید فراموش کرد که خودرو نه‌تنها صنعت بلکه امنیت جامعه را نیز دربر می‌گیرد. بنابراین بهتر است که ارز کشور را در مسیر بهبود کیفیت خودرو داخلی و نه واردات خودرو بی‌کیفیت چین سرمایه‌گذاری کرد. امیررضا واعظی آشتیانی